KİLİSTRA
- Haluk Hızlıalp
- 10 Haz
- 3 dakikada okunur
Kilistra Antik Yerleşimi - Konya'nın Meram ilçesine bağlı Konya’nın 49 km güneybatısında, bugünkü Gökyurt Mahallesi sınırları içerisinde. Eflatunpınar Hitit Su Anıtı'nı ziyaret etmeden önce Kilistra'yı görme kararı alıyoruz...
Kilistra öncesi Sille Subaşı ilçesi'ne uğradık; Sille, Konya'nın önemli tarihi ve kültürel miraslarından biri. Özellikle tarihi taş evleri, kiliseleri, doğal güzellikleri ve serpme kahvaltı mekanları ile ön plana çıkıyor. Sille'deki kaya mezarları, antik döneme ait önemli izler taşımakta. Kayalara oyulmuş bu mezarlar, Selçuklu (1200), Frig (İskit-Kimmer; MÖ 1000) dönemine kadar uzanmakta.
Sille Müzesi'ni geziyoruz ve Anadolu kilimi üzerindeki bezekler, hayat ağacı ve çiçekleri, çarkı felekler (oz tamgaları) kadim Anadolu halı dokuma sanatının ögeleri olarak karşımıza çıkıyor. Bu ögeleri günümüzden 9100 yıl öncesinin Anadolu'da Çatal Höyük tamga-mühürlerinde de görmek mümkün...Bu ise kültürümüzün binlerce yıllık sürekliliğinin önemli kanıtlarından biri...
Arkeolojik incelemeler Kilistra’da MÖ 2. yy - MS 3. yy’da, İskender ve Roma dönemlerinde yerleşim bulunduğunu ortaya koyuyor. Yaklaşık 2.Yüzyıldan itibaren ilk Hıristiyanların da sığındığı bölge olmuş.
Tepe ve yamaçlarda bulunan mağaralar, kovuklar; kolay kazılmaya elverişli toprak yapısı sebebiyle sonradan oyulan, genişletilen sığınaklarda insanların, erken dönem Hristiyanların gözden uzak kalmak için tercih ettikleri bir yerleşim olmuş.
İsa’nın hayatında ve Hristiyanlık tarihinde büyük hizmet, gayret ve fedakârlıkları bilinen ünlü havari Aziz Paul’un Anadolu’da bulunduğu yerlerin başında, Konya (Iconion), Pisidia, Yalvaç (Antiochia) gibi bu çevredeki yerler geliyor. Kilistra bu çevrede, ünlü Kral Yolu’nun yakınında. Kilistra (Listra)’dan Isparta Yalvaç’a giden müjdeci Saint Paul, Kilistra’ da bir süre burada kalmış. Aziz Paul'un yolu, Antalya'nın doğusundaki Perge'den başlayıp, Eğirdir Gölü'nün kuzeydoğusundaki Yalvaç'a kadar uzanan, 500 km'lik bir yürüyüş rotası. Burada arkeo-trekking (doğa yürüyüşü) rotaları da mevcut.
İnanmayanların saldırılarından uzak ve güvende olmak için buradaki araziye uymuş, mağaralarda yaşayan ilk Hristiyanlarla sohbet edip, onlara vaazlar vermiş.
Kilistra’da bu sıkıntılı günlerin son derece enteresan hatıraları yaşamakta. Sümbül İni Kilisesi’nin bulunduğu yerin bugün bile ‘Paul Önü’ diye anılması bu hatıraların ne kadar derin ve canlı olduğunu gösteriyor.
Kilistra’da, Devrek mevkiinde bulunan gözetleme kuleleri ve karakol önemli gezi yerlerinden. Antik şehrin iç kısımlarına doğru uzanan yol takip edilerek Konacak’taki kaya oyuklarına yapılmış mezarlara ulaşılır. Yakındaki büyük salon oda ve evler gezilir. Güneyde bulunan Sandıkkaya’daki haç planlı şapel olağanüstü. Tek parça kaya kitlesinin oyulması ve traşlanmasıyla yapılmış. Kral Yolunun izlenmesiyle çevrede bulunan diğer gözetleme kuleleri, karakol, sarnıç ve ‘Kapçı-ini’ gezilir.
Katırini’ndeki sarnıç, Sögütdere’deki çifte şırâhaneler görülür. Sümbül Kilisesi doğa, insan ve inanç üçlüsünün bir sentezini yapar ki, bu tarihi tablo insanı derin düşüncelere yönlendirir. ‘Paul-önü’ denilen bu yerden, Ardıçlı Tepe’ye geçilir. Büyük Sarnıca doğru giderken Nekropol alanındaki kaya mezarlar dikkati çeker. Her köşesi tarih ve gizem taşıyan antik kent, genel olarak, ‘içine kapalı’ bir yapılanma göstermekte. Birbirinden uzak beş yerleşim alanından oluşmuş. Hayatta kalarak inancını yaşayıp yaymayı ana gaye edinen bu ilk Hristiyanlar, doğanın bu sırlı kucağında, buradaki kovuk, oyuk ve mağaralarda yaşam mücadelesi vermişler.
Uzaktan ya da tepeden bakıldığında fark edilemeyen bu kaya sığınaklarda ancak idare edecek ve bulundukları yeri belli etmeyecek kadar aydınlatma, ısıtma ve havalandırma imkânlarıyla zor günler geçirmişler. Şırahanenin girişinde bulunan taş kitabede: “Ben Gayus oğlu Gayusum. Kilistra köyündenim. Yedi lejyona katıldım. Madalyalar, bilezikler ve zaferler kazandım. Bu taşı oğlum Gayus Petranyus ve yeğenim Lukus Petranyus adına anıt mezar olarak diktirilmek üzere vasiyetimde emrettim” ibaresi yazılı. Kilistra’daki arkeolojik kazı ve araştırmalar halen sürüyor...
Türkiye'mizin, Anadolu'muzun doğasıyla, etkileyici tarihi mirasıyla mutlaka görülmesi, öğrenilmesi gereken yerlerinden Gökyurt Kilistra...
Kilistra ile ilgili YouTube videomuza aşağıdaki bağlantıdan ulaşabilirsiniz :
Yorumlar