TÜRK/KÜRT-TÜRKÇE/KÜRTÇE
Güncelleme tarihi: 3 Mar
Prof. Dr. Mehmet Bayrakdar’ın “Kürtler Türklerin Nesi Oluyor?” kitabındaki bu sözleri: ''Kürtler için Türk’türler diyebiliriz, tersini söylemek de doğrudur, Türkler de Kürt’tür.'' aradaki bağı açık bir biçimde dillendiriyor.
Kitaptaki kanıtları gördükçe bu söylemin hiç de abartı olmadığı anlaşılıyor. Dilbilimci ve araştırmacı Kaan Arslanoğlu kısaca özetlemiş. Kürtçe Kurmanci ve Zazacayı Swadesh listesine göre Türkçe ve İngilizceyle karşılaştırmış. Swadesh nedir diyeceksizniz ? Swadesh, dilbilim ve leksikostatistik alanında kullanılan bir kavram. Özellikle dillerin karşılaştırmalı analizi için evrensel kelimelerin bir listesini ifade ediyor. Swadesh listesinin derlenmesi, farklı dillerdeki temel kavramların ve aradaki bağlantıların araştırılmasında önemli bir araç.
Bu karşılaştırmaya göre söz konusu diller arasındaki ortaklık çok yüksek oranda ve kesin. Kısa özeti ise makalenin sonunda...
ANADİLİ TÜRKÇE OLAN KÜRTLER
“Kürt ilinin (Körtle diye geçiyor) Kaan’ı ben Alp Urungu, ilimin altın okluğunu belime bağladım… yaşım otuz dokuz…” Yenisey Elegeş Yazıtlarında geçer bu cümle (MS 7. yy ). ''Kürt'' adı (Körtle) biçiminde yer, il ismi olarak kullanılmış ve kullananlar bir Sibirya Türk kavmi. Yenisey Türkleri bir Oğuz boyu olup İrtiş ve Tobol bölgelerinde güçlü bir ilhanlık kurarlar (MS 620-681). Sonra Hunlarla birlikte Macaristan’a, Balkanlar’a ve başka yerlere göçerler.
“Sibiryalılar kendilerini Kürtler olarak biliyorlar.” Bu da yabancı bir bilimsel dergide geçen cümle: The Kurds of Siberia, The Missonary Review of the World 1911. "The Missionary Review of the World" dergisi, dünya genelindeki Protestant Hristiyan misyonlarıyla ilgili bilgileri raporlayan bir periyodik bilgi kaynağı olarak bilinmektedir. Bu tür dergilerde yer alan içerikler, çeşitli ulusların misyonerlik faaliyetlerine dair farkındalık yaratmayı amaçlamıştır. Tabi konumuz bu olmamakla birlikte sözkonusu dergide yayınlanan bu makalenin 1911 yılında hangi amaca hizmet edebileceğini de düşünmek gerekir.
Doğu Roma (Bizans) imparatoru Costantinos Porphirogenetos'un “İmparatorluk Yönetimi” adlı eserinde Macarların bir kolunun Yenisey’den gelen Türk-Kürt boyu olduğu bilgisi geçer. Bu bilgi László Rásonyi Macar dilbilimci, Türkolog ve kütüphaneci (1899-1984) tarafından doğrulanmıştır.
İsveçli Türkolog ve diplomat Gunnar Jarring (1907-2002) Afganistan Kürtlerini Oğuz boylarının içindeki bir boy olarak göstermiştir. Vasili Raddloff ve Lajos Ligeti İrtiş ve Kıpçak eski Türk lehçeleri arasında bir “Kurdak” lehçesi sayarlar.
Anadili Türkçe olan Kürtlerin belki bizim bildiğimiz Kürtlerle doğrudan bir ilgisi yok. Ancak onlardan bahsetmek “Kürt” adının kesinkes Türkçe olduğunu gösteren bir başka kanıt.
Dış ve Osmanlı kaynaklarında ise Kürt adı “Ekrad” olarak 8. yüzyıldan itibaren, “Kürt” olarak ise 9. yüzyıldan itibaren geçmeye başlar. Ekrad kelimesi, özellikle Osmanlı kaynaklarında yer almaktadır. Özellikle Kürd (Kürt) kelimesinin çoğul hali olarak kullanılmış ve çeşitli mecazî anlamlarda da yer bulmuştur.
KÜRTÇE KONUŞAN KÜRTLERİN SOYU DA TÜRK KAVİMLERİNE DAYANIR
11 dil bildiği söylenen Mehmet Bayrakdar Kürtlerin Türklüğünü kanıtlamak için öncelikle dış kaynaklara başvuruyor. Bununla kalmıyor ilahiyat kökenli bir bilim insanı olarak Eski Ahit’ten, Zend Avesta’ya pek çok dini kaynağı ve söylenceyi de tarıyor.
Tarzı basit ve sağlam. Büyük çoğunluğu yabancı, bir bölümü yerli kaynaklarda Kürtlerin atası olarak gösterilen ne kadar kavim varsa onları sıralıyor ve hepsinin Turani kavim olduğunu gösteriyor.
Kardu, Susa, Med, İskit-Saka, Elam, Sümer, Kasu, Kusu, Huri, Guti, Gur, Kimmer… Bunlar ya aynı kavmin farklı adları ya da birbirinin devamı olan kavimler…Hepsi de Turani, Türk kök ve kültürlü.
Peki Bayrakdar tüm bu kavimlerin Turani olduğunu nasıl kanıtlıyor? Öncelikle dış kaynakların yazdıklarına dayanarak.
Bilinen birçok eski kavmin Turani olduğunu, konuştukları dillerin Türkçe olduğunu yazan yabancı yazarları listelemek mümkün. Yabancı yazar ve araştırmacılar diyorum çünkü yerli yazarlar desem taraflı olarak nitelenebilir. Bayrakdar hocanın kitabında birçok başka yabancı ad ve kaynak ta bulunuyor.
İşte isim ve kaynakları ile bazı önemli örnekler...
Zend Avesta’da “Medler Turanidir” denir. Bu kaynağa göre Feridun dünyayı üç oğlu arasında paylaştırır: İr, Airya, Tur (Turca).
Yahudi, Hristiyan ve İslam şecere geleneğine göre Türkler, Nuh’un oğlu Yafes’ten türedi. Birçok ulusun atasıdırlar.
The American Encyclopedia, 18. Cilt, s. 534: Medler Turanidir.
Ünlü Asurolog Julius Oppert . Medler Turanidir, diyor: Le Peuple et la Langue des Medes, 1957, s. 534.
Sir Percy Molesworth Sykes, ''Medlerin kolu Magiler ve Buddiler Turanidir'', diyor. ''Elamlıların dili Turanidir'' diyor: A History of Persia, 1958.
Heredot Tarihi'nde Med kralı Astyages ve Zend Avesta’da Afrasyab Turani kral olarak geçer: Herodot Tarihi.
İran tarihi uzmanı Sir John Malcolm ve Andreas David Mordtmann, ''Sakalar - İskitler Turanidir'' der: Histoire des Perses, 1821, s. 324-27.
Fransız tarihçi François Lenormant, Trogue-Pompee ve Justin’e dayanarak ''Saka dili Türk-Altay kültür ailesine mensuptur'' der: L’histoire Ancienne de L’orient, 1881.
Amerikalı tarihçi Merry E. Wiesner-Hank, Hipokrat’ın çözümlemeleri üstünden Sakaların Turani olduğunu belirtir.
Nikolay Yefimovich Marr, bir Ermeni rivayetini aktarır ve onlara göre Sakalar Türktür (Nikitin).
Donald N. Wilber: ''Partlılar Sakaların bir boyudur'' (Iran: Past and Present, 1955).
Malcolm Laing: ''Sümerler, Hiksoslar, Elamlılar kesinlikle Turani''. Human Origins, 1892.
Amasyalı tarihçi Strabon: ''Medler ile İskitler aynıdır, Sarmatlar onların devamıdır''. (Geographica)
Emil Forrer: ''Hurri dili Turkoiddir''. Eine Geschichte des Gütterkönigtums aus dem Hatti-reiche, 1936.
George A. Barton: ''Elamlılar Orta Asya kökenli''. Semitic and Hamitic Origins, 1934 - https://www.gutenberg.org/files/43070/43070-h/43070-h.htm
Erich Schmidt: ''Elamlar ile Semayed Türkleri arasında inanç benzerlikleri''… 1931.
Wilhelm Koppers: ''Elamlılarla Altay kültürü arasında ilişki mümkün''. 1925.
İskoç tarihçi Sir Hamilton Alexander Rosskeen Gibb ''Eyyubi askerleri içindeki Tulb birlikleri Türk Guzlardır'' der, sonra ''Guzlara Kürt, Kürtlere Guz'' der… (1962).
Rawlinson ve Watson, Encyclopedia Britannica’da Gutular Turani bir kavimdi, derler.
Fransız Doğubilimci Bernard Carra de Waux ve başkaları hep benzer görüşleri paylaşırlar...
TÜRKLERİN GİTTİĞİ HER YERE KÜRTLER DE GİTTİ
Kitaba göre “Müslüman” Türkler 1071’de Anadolu’ya girinceye dek Kürtler sadece Hakkari ve çevresinde yaşıyordu. Selçuklu ve Osmanlıyla birlikte bütün Güney Doğu ve Doğu Anadolu’ya yayıldılar. Acıyı, mutluluğu ve iktidarı birlikte paylaştılar. (Bu bölgelerde ancak son birkaç yüzyılda Türk-Osmanlı devlet desteğini de arkalarına alarak Türkmenleri ve başka etnik grupları da devlet desteği ve zorlamasıyla Kürtleştirerek çoğunluk oluşturdular.) Bu saptamalar ise sözde “Büyük Kürdistan” hak iddiaları için ibretliktir. Üstelik Kürt topluluklarının tarihsel süreçte kurdukları herhangi bir devlet te bulunmamaktadır.
KÜRTÇENİN ORTAYA ÇIKIŞI
Bayrakdar’a göre MÖ 3. yüzyıla kadar Kürtçe diye bir şey yoktu. Bu dil, daha doğrusu bu diller grubu Turani-Türkçe dil temeline önce Pehlevice sonra Farsçanın karışmasıyla oluşmaya başladı. Daha sonra Arapça etkisi devreye girdi.
Türkçeden tamamen farklı gösterilen Farsça zaten söz dizimi açısından da öteki dillere değil Türkçeye yakındır; (Çünkü Fars dili de 1000 yıl boyunca Maveraünnehir coğrafyasında Türkler tarafından oluşturulmuş ve İran Coğrafyası'na katipler dili olarak taşınmış bir dildir; daha sonraki gelişimi ise 1000 yıl boyunca bölgeye egemen olmuş Gazneli, Selçuklu, Harzemşahlar, ilhanlı, Timurlu, Safevi, Akkoyunlu, Karakoyunlu, Avşar, Kaçar gibi Türk Devletleri ve kültürü sayesinde oluşmuştur; detaylı bilgi için bkz: https://www.gunesinsan.com/post/i-ran-coğrafyasinda-türk-varliği
Men (1) Ahmet (2) hestem (3) = Ben (1) Ahmet (2) im (3)
Eger (1) bevarid (2) men (3) hem (4) miravam (5) = Eğer (1) gidersen (2) ben (3) de (4) gideceğim (5)
Çent (1) lira (2) mihahid? (3) = Kaç (1) lira (2) istiyorsun (3)
Dayimen (1) sörfe mikonem (2) = Daima (1) öksürüyorum (2)
Ta beşehir (1) residid (2) benen (3) habar (4) behedid (5) = Şehre (1) ulaştığında (2) bana (3) haber (4) ver (5)
Men (1) birun (2) nereftem (3) = Ben (1) dışarı (2) çıkmadım (3)
Kürtçenin söz dizimi de sözde Hint-Avrupa dillerine değil Türkçeye benzer:
Vara (1) çay (2) veho (3) = Gel (1) çay (2) iç (3)
Em dı (1) çamure da (2) batbun (3) = Biz (1) çamura (2) battık (3)
Bergir (1) sıwık (1) e (3) = Beygir (1) çevik (2) dir (3)
Wi (1) içılıki (2) ipeke (3) = Bu (1) gömlek-içlik (2) ipektir (3)
Gur (1) ji barane (2) bıtırse (3) e kurklı (4) hue ka (5) = Kurt (1) yağmurdan (2) korksa (3) kürk (4) giyerdi (5)
Dıvar (1) bı çamure (2) sıvağ bike (3) = Duvarı (1) çamurla (2) sıva (3)
Boğ (1) kavin-e (2) dıka (3) = Boğa (1) geviş (2) getiriyor (3)
Tu (1) konca (2) sin (3) = Sen (1) nereye (2) gidiyorsun (3)
Dikkatinizi çekmiştir, sözcüklerin yarıdan fazlası Türkçeyle ya aynı ya benzer. St. Petersburg Akademisince yayımlanan 8438 kelimelik Kürtçe Rusça Almanca sözlük üstüne çalışma yapan Dr. Fritz, bunlar içinde Türkçe ve eski Türkmence 3040 sözcük bulur… Onu 2000 sözcük ile Arapça, 1240 ile Zend dili ve ötekiler izler.
Auguste Jaba’nın 1876 tarihli Kürtçe Fransızca sözlüğü 8388 Kürtçe sözcük içerir. Bunun üstüne yapılan bir çalışmada T. Erer bunlardan 3080’inin Türkçe, 2230’unun Farsça (ki Farsça en az 1000 yıldan bu yana Maveraünnehir bölgesinde Türkçe etkisi ile oluşmuş bir dil olup İran coğrafyasına Türkler tarafından taşınmıştır), 2000’inin Arapça kaynaklı olduğunu gösterdi.
Hayri Başbuğ Zazacada 490, Kurmancide 295 Göktürk ve Türk-Uygur sözcüğü yayımladı.
Tuncer Gülensoy Türkçe Zazaca Kurmanci 877 ortak sözcük gösterdi.
Bayrakdar’ın kitabında Kürtler, özellikle Zazalar arasında halen de sürmekte olan kültürel ve inanca ait birçok Anadolu, Orta-Asya motifi, örfü, geleneği de sıralanmakta.
SWADESH ŞAŞMAZ
Morris Swadesh diller arasındaki kök ortaklığı istatistik olarak gösterebilmek için bir sözcük listesi oluşturdu. Bu sözcükler son yüzyıllarda ödünç alınma ihtimali çok düşük, temel, kök, eski sözcüklerden seçildi. 1952 yılından beri geliştirilerek dil biliminde kullanılmakta.
Dilbilim araştırmacısı Kaan Arslanoğlu Türkçe ve İngilizceyi, Zazaca ve Kürtçeyle (Kurmanci) ile karşılaştırmış. Bulduğu ise şu:
Zazacayla Türkçe arasında kabaca % 30.5, Kurmanci ile Türkçe arasında kabaca % 46.5 uyum var. % 7-8’lik bir oran iki dil arasındaki ortaklığı kanıtlamaya yetiyor. Zazaca İngilizce uyumu %18, Kurmanci İngilizce uyumu % 26.
Sözde, İngilizce ve Kürtçe aynı dil ailesinin, yani Hint Avrupa ailesinin birer üyesi ve Türkçe ise bunların tümüyle dışında! Oysa ki İngilizce-Zazaca-Kurmanci dilleri arasında daha az orandaki ortaklığın dahi nedeni Türkçenin varlığı ve köprü olması !
Sonuç olarak; Yaklaşık 250 yıldır hem tarih hem de dil alanında işlenen ayrımcı ve ırkçı-siyasi global Hint-Avrupa algı yönetimi bir şekilde sonlanacak ve kalın sis perdesi altında bulanıklaşan gerçek güneş gibi parlayacak!..
Yapay “Kürt Sorunu”yla yıllarca uğraştırılıp nice değerli canlar kaybeden ülkemiz 1000 yıldır birlikte yaşadığı, eşit Türk vatandaşı olarak gördüğü kardeşleri ile birlikte “Türk” üst kimliği altında birleşmiş, bu siyasi bulandırma çabalarına da itibar etmeden birlik olmayı başarmıştır ve başarmaya devam edecektir.
Kanımca önemli olan yapay sorunları değil gerçek sorunları görüp aynı safta yer alarak liyakatsiz, sömürgeci, fırsatçı anlayıştan beslenen anti-demokratik yönetim ve zihniyetten kurtulmaktır.
“Ne Mutlu Türk’üm Diyene”. 🇹🇷🇹🇷🇹🇷
Kaynaklar
Kürtler Türklerin Nesi Oluyor ? - Prof.Dr. Mehmet Bayrakdar.
Onomasticon Turcicum - László Rásonyi
The Distribution of Turk Tribes in Afghanistan - Gunnar Jarring
The Kurds of Siberia, The Missonary Review of the World 1911.
Comentários